Berne bouwt aan betekenis – Abt Denis Hendrickx

Vanmiddag is – na maanden van klussen en herinrichten – de tijdelijke projectruimte voor de toekomstplannen van de Abdij van Berne in Heeswijk-Dinther officieel geopend. Voorafgaand aan deze opening was er een informatiebijeenkomst over de vorderingen van de verschillende onderdelen van deze toekomstplannen. Hieronder vindt u de bijdrage van abt Denis Hendrickx.

Door: Abt Denis Hendrickx

Graag wil ik aan het begin van deze informatiebijeenkomst iedereen van harte welkom heten. Het is plezierig dat zovelen gehoor hebben gegeven aan de uitnodiging. Omdat we nog in de eerste weken van 2020 zijn, wil ik iedereen nog een gezegend jaar en alle goeds toewensen voor de 344 dagen welke nog in het verschiet liggen.

Van plannen maken naar plannen waarmaken
Op de uitnodiging voor deze bijeenkomst is aangegeven dat we in de overgangsfase zitten van plannen maken naar plannen waarmaken. Het proces van plannen maken in hoofdlijnen is in mei van het vorige jaar afgesloten met een extra kapittel, een algemene ledenvergadering van de Norbertijnen van Berne. Toen daar het sein groen was afgegeven, was het zaak om achter subsidie aan te gaan. En in september hebben de provincie Noord-Brabant en de gemeente Bernheze hun toezeggingen gedaan. We zijn daarmee niet alleen bijzonder blij, maar vanaf dat moment kon er ook voorzichtig begonnen worden met de uitwerkings- en haalbaarheidsonderzoeken.

Financiën
Er zijn in de loop van de plannenmakerij en nog nadrukkelijker na de besluitvorming bij verschillende gelegenheden vragen en opmerkingen gemaakt als zou de nadruk te sterk op het financiële aspect hebben gelegen. En daarop kan en moet volmondig met ‘ja’ geantwoord worden. Niet vergeten kan en mag worden dat de start van het gehele vernieuwingsproject gelegen was (en dat geldt nog steeds) in het feit dat maatregelen noodzakelijk waren en zijn wil de abdij binnen enkele jaren niet in grote haast onoverbrugbare financiële problemen terecht komen.

Inhoud
En ontegenzeggelijk is het natuurlijk waar dat inhoud nooit en te nimmer vergeten mag worden. Niet voor niets hebben we in het toekomstplan als uitgangspunt geformuleerd: “Hoewel we niet meer groot in aantal zijn, blijven we geloven in de grote betekenis die de norbertijner inspiratie kan hebben voor mensen, organisaties en samenleving”.

Gemeenschap
Die kleiner wordende gemeenschap – gesteund door heel veel betrokkenen van participanten, vrijwilligers, medewerkers met enig dienstverband, etc. – blijft natuurlijk het draagvlak, de kern. De mate van uitstraling is bepalend en doorslaggevend voor al datgene wat er eventueel aan plannen ontwikkeld kan worden. De uitstraling van de abdijgemeenschap is dan ook van het allergrootste belang: het gemeenschappelijk leven, het gemeenschappelijke gebed en het dagelijkse werk in de verschillende pastoraatsvormen. Die uitingen en houdingen vormen het gezicht waarmee je mensen uitnodigt om in en rond Berne te gast te zijn. Of het nu gaat om enkele dagen van bezinning, om een rustige werkplek voor enige tijd, voor een informatiedag rond een thema of onderwerp of voor een vergadering in een bijzondere accommodatie. Als we dat niet aantrekkelijk kunnen laten zijn, als we daar niet voor 100% voor willen gaan, dan moeten we somber gestemd zijn. De abdijgemeenschap kan en wil dat zeker niet alleen. Daarom is het ook zo belangrijk dat er momenten zijn als vandaag, als nu deze bijeenkomst. Het gaat immers om de toekomst tegemoet treden zonder dat precies duidelijk is en duidelijk kan zijn wat die toekomst brengt en hoe die er precies zal uitzien.

Gastvrijheid
Om die noodzakelijke inhoud, de spiritualiteit van de orde van de norbertijnen en meer specifiek de toespitsing daarvan door Berne ook daadwerkelijk in het vizier te krijgen en te houden hebben we als gemeenschap besloten om een aantal bijeenkomsten te houden rond thema’s van samenleven.

We lezen momenteel na de middagmaaltijd overwegingen rond en woorden van Augustinus rond het thema gastvrijheid. En onlangs kwamen we bijeen rond datzelfde thema van gastvrijheid. Al hardop nadenkend met elkaar kwamen we belangrijke elementen op het spoor welke zeker voor een uitnodigende houding van groot belang zijn. Gastvrijheid in de zin van je op je gemak kunnen voelen, gastvrijheid welke zich kenmerkt door een luisterhouding, een openheid naar de ander, waardoor de ander zich welkom voelt. En we realiseerden ons ook dat het allemaal gemakkelijker gezegd is dan gedaan. Hoe open moet, kan en mag je huis zijn wil je nog kunnen spreken van een eigen thuis? Waar en wanneer is de gemeenschap enkel onder elkaar juist om elkaar niet uit het oog te verliezen en je meer dan gewoon te realiseren dat je met elkaar de roeping van norbertijns religieus leven deelt. Aandacht geven aan de ander is een groot en belangrijk goed, maar aandacht moeten hebben voor het eigen leef- en werkverband vraagt ook om grenzen.

Gemeenschappelijke toekomst
Als het van de leden van de gemeenschap extra inspanning vraagt om met elkaar eensgezind die toekomst tegemoet te treden, dan geldt dat natuurlijk ook voor andere bewoners en gebruikers op het abdijterrein. Zonder afbreuk te doen aan het eigene van de afzonderlijke eenheden geldt toch zeker ook een gemeenschappelijke gerichtheid en verantwoordelijkheid. Hoe kan Berne als religieuze gemeenschap, als uitgeverij en abdijwinkel, als bierproducent – en proeverij, als plek van toeristische ontmoeting, een gemeenschappelijk doel uitstralen? Hoe kunnen we er voor zorgen dat Berne als een soort merk goede en warme gevoelens blijft en gaat oproepen? Het is een hele uitdaging om met en binnen de verschillende geledingen de handen ineen te slaan en met ieders sterke en zwakke kanten de handen ineen te slaan met het oog op een gemeenschappelijke toekomst, waarvoor we met elkaar verantwoordelijkheid willen dragen.

Weerbarstig
Sommige toekomstgerichte projecten kennen al de nodige vorderingen, anderen verkeren nog volop in een onderzoeksfase. De belangrijkste stappen welke gezet zijn en op korte termijn verder gezet zullen en kunnen gaan worden, zullen zo dadelijk door Henk Jan nader worden toegelicht. Ik wil hier – en waarschijnlijk ten overvloede – nogmaals aangeven dat de praktijk soms veel weerbarstiger is dan de theorie deed vermoeden. We moeten ons dan ook nadrukkelijk realiseren dat er nog heel wat hobbels genomen moeten worden en dat we om sommige onderdelen moeten concluderen dat het beoogde doel niet haalbaar is: of de inhoud komt niet van de grond of het verdienmodel blijkt in de praktijk toch veel minder op te leveren dan aanvankelijk gedacht. Er zullen momenten komen dat een ingeslagen weg dood loopt. Misschien moeten er wel extra kapittels worden gehouden omdat nieuwe (on)mogelijkheden zich voordoen. Het abdijbestuur zal in de lijn van algemeen genomen besluiten voor onderdelen uitvoeringsbesluiten moeten nemen zonder precies de gevolgen – en zeker voor de volle 100% – te overzien.                  

Improvisatie
En… zeker in de komende twee jaar zal er waarschijnlijk het nodige geïmproviseerd moeten worden. Als het ene deel van het gebouwencomplex wordt aangepast, betekent dat een grotere druk op het andere deel. Dat vraagt vooral begrip van de norbertijnse gemeenschap, maar ook van jullie samen – onze vrijwilligers en medewerkers. En wees ervan overtuigd: het zal best wel eens een keer mislopen of net niet zoals eigenlijk afgesproken was.

Vandaag praten we u allemaal bij zodat alle direct betrokkenen in hoofdzaak dezelfde informatie hebben. En het ligt in het voornemen van de stuurgroep om dat niet bij deze ene keer te laten. Met de officiële opening van de projectruimte zetten we weer een nieuwe stap.

Graag spreek ik dank uit voor jullie aanwezigheid waarmee jullie blijk geven van jullie betrokkenheid en natuurlijk ook een stukje nieuwsgierigheid van wat er misschien allemaal te verwachten valt.          

Dank ook aan de leden van de stuurgroep voor hun voortrekkersrol. Zonder trekkers voor zo’n veelomvattend project, zonder het in de gaten houden van het geheel omvattende overzicht, zonder een centrale regievoering hoef je er niet aan te beginnen, want dat is mij in de loop van de afgelopen jaren wel duidelijk geworden. En dat je achteraf wel eens moet concluderen dat een en ander misschien anders had gekund, daar valt niet aan te ontkomen. Je leert er van met het oog op de voortgang en daar gaat het per slot van rekening om.

Dank je voor jullie aandacht en ik geeft graag het woord aan Henk-Jan om de stand van zaken rond de toekomstplannen nader toe te lichten.

Denis Hendrickx is abt van de Abdij van Berne | Foto abt: Ted van Aanholt