Door: Joost Jansen o.praem.

‘Me too’ heeft in onze tijd een ware revolutie ontketend in de omgang tussen vrouwen en mannen. Met recht. Mannen en vrouwen zijn zeker niet hetzelfde, wel gelijkwaardig. De vrouw in het evangelie is op overspel betrapt. Zij alleen? Het gaat toch bij overspel om twee mensen? Waar is de man met wie zij gezien is? Gaat hij vrij uit? Volgens de Tora, de Richtingwijzer in het Eerste Verbond (het Oude Testament) moet zij gestenigd worden. Maar dat is verboden door de Romeinse bezetter die de doodstraf aan zich houdt. U merkt: dit is een situatie die bijna onoplosbaar is. Wat is wijsheid?

Wanneer emoties spannend worden – en dat heb je snel als het gaat om man-vrouw verhoudingen – dan heb je ‘Fingerspitzen Gefühl’ nodig. Je loopt op eieren. Terwijl vroeger de vrouw veelal als de verleidster werd gezien, is het nu vaak de man die op zijn hoede moet zijn om zuiver in woorden en daden binnen dit hoogspanningsveld te staan. Het is er vandaag niet gemakkelijker op geworden.

Kijken we eens naar Jezus. Hij wordt door zijn kritische omgeving onder druk gezet. Hoe redt Hij zich er uit? Hoe gaat Hij met deze gevoelige situatie om? Hij zwijgt. Dat is vreemd. Wij zouden beginnen met een mediator aan te stellen. In de man-vrouwverhouding gaat het toch om communicatie? Jezus echter zwijgt. Wat gebeurt er als je stil wordt, als je je inkeert en luistert naar je hart? Dat is wat in de veertigdagentijd op weg naar Pasen ons ieder jaar wordt voorgehouden: terugkeer naar je hart, naar je innerlijk. Men zegt ook wel: even tot jezelf komen. Er is een heel gamma aan cursussen op dit vlak, beginnend met yoga en zen tot healings met de meest bijzondere namen. Wij hier gaan nu samen de weg van inkeer. Als ik stil word dan komen mooie ervaringen naar boven maar ook gebeurtenissen waar ik niet trots op ben. Door ze stil in me naar boven te laten komen kom ik vaak in het reine met mijn schaduwkanten.

Jezus doet meer: Hij schrijft op de grond. We weten niet wat Hij geschreven heeft, hoe graag we het ook gehad zouden hebben. Jezus schrijft op de grond. Een jood in die dagen zal ongetwijfeld gedacht hebben aan Mozes die op de berg de Tien Woorden van God ontvangt en ze opschrijft, op twee stenen platen. Jezus schrijft op de grond: verwijst Hij naar de Tora?, de Richtingwijzing van God. Daarin staat: ‘Gij zult niet moorden.’

Jezus zwijgt nog steeds. Er gebeurt nu iets heel moois bij de mensen die Jezus erin wilden laten stinken. Ze komen tot zichzelf, ze ontdekken dat ze zelf niet zuiver op de graat zijn. Ik zou zeggen: zoals iedere mens, wij ook. Er is steeds rijp en groen (en ook nog wat rotzooi) in ons. Het is mooi dat deze mensen aan die reflectie toekomen en dat ze ook de volgende stap zetten. Die stap is: de vrouw aan Jezus toevertrouwen en zelf weggaan.

En Jezus? Hij veroordeelt niet. Hij oordeelt wel in de betekenis dat Hij laat meewegen wat de vrouw (en de man met wie ze naar bed is geweest) hebben gedaan. Jezus echter veroordeelt haar niet en zendt haar heen met de opdracht anders te gaan leven.

U begrijpt: dit gebeurt iedere dag. Niet alleen op het vlak van de man-vrouwverhouding. Er zijn vele vormen van onzuiver handelen, van verkrachten, van de macht willen uitoefenen over een ander. Seksueel misbruik is altijd het gevolg van machtsmisbruik. Machtsmisbruik is er vandaag op veel vlakken: het duo Trump-Musk doet er flink aan mee. Vaak zien we dat hoe harder iemand gaat spreken hoe onzekerder hij of zij is. Wat te doen? Een tijd je mond houden, meer nog, van binnenuit heel diep zwijgen. We hoeven niet op de grond te schrijven maar we kunnen wel ons ethisch kompas raadplegen: de Tien Woorden (de Tien Geboden) zijn er niet voor niets. En dan de boodschap van Jezus om van de ander te houden omdat hij is zoals jij, ook een kwetsbare mens én geliefd door God!