Door: Joost Jansen o.praem.
Hier in de abdij zijn we blij met onze gastvrouwen en gastheren. Zij zijn er om onze gasten te ontvangen, zorgen er voor dat ze zich wel bevinden en dat het hen aan niets ontbreekt. Zijn ze zoals Martha? Ze zitten ook met ons in deze abdijkerk en bidden mee. Zijn ze zoals Maria? We kunnen deze vragen ook wat verbreden. In onze maatschappij staan we open voor anderen, als het goed is… Hoe gedragen we ons dan? Je druk maken om de ander zoveel mogelijk te ‘pleasen’? Angst de overhand laten nemen omdat de asielzoekers onze rust verstoren? De ander zo respecteren dat je geen relatie met hem aangaat en je ervan uitgaat dat hij zijn weg wel vindt. U begrijpt het is in het menselijke verkeer niet altijd even helder hoe je goed met elkaar optrekt.
Het lijkt in ons evangelie dat Jezus de kant van Maria kiest. Velen zullen dat onrechtvaardig vinden want haar zuster Martha steekt haar handen uit de mouwen, die doet tenminste wat. Als Martha niets had gedaan, had er geen eten op tafel gestaan. Het is een lastig dilemma.
Wat is nu eigenlijk het verwijt van Jezus aan Martha? ‘Martha, Martha – als je iemands roepnaam twee keer herhaald dan moet er iets aan de hand zijn, denk ik – wat maak je je bezorgd en druk over veel dingen.’ Ik ben eens wat gaan pluizen en ik heb ontdekt dat het woordje ‘bezorgd’ gebruikt wordt als mensen tobberig zijn en verward. Niet gefocust, zeggen we vandaag. En dan maakt ze zich ook nog druk. Dat is jammer. Martha komt niet aan zichzelf toe. Ik ken mensen die met heel veel rust in de keuken staan, de lekkerste dingen klaarmaken en intussen ook nog genieten van de conversatie met de gasten. Die hebben iets van Martha en ook van Maria. Dan kan ik begrijpen dat Jezus met veel compassie tegen Martha zegt: kijk ook eens naar je zus, zij is wel gefocust. En ik denk dan, misschien doet zij later wel de afwas, een werkverdeling die meer voorkomt.
Is nu voor ons het probleem opgelost? Neen, nu begint het pas. Ik meen dat dit verhaal ‘uit het leven gegrepen’ voor ons is als een parabel. Onze samenleving loopt over van tobberig bezorgde mensen. Met de huidige toestand in onze wereld wordt het er niet beter op. Lange wachtlijsten bij de GGD. Korte lontjes. Iemand neemt een mes mee naar de eindmusical van groep 8. We hebben veel Maria’s nodig vandaag, mensen die Jezus’ boodschap van geloof, hoop en liefde indrinken, zich eigen maken, er stil mee zijn. En vervolgens zich er door laten omvormen om net als Martha de handen uit de mouwen te steken.
Wat is daarvoor nodig? Maria zit aan de voeten van de Heer. We hoorden van Abraham dat hij op het heetst van de dag, voor zijn tent zit. Beiden zijn in rust. Als je dit wat langer laat duren dan gebeurt er van alles in je geest, in je hart. Mooie, dankbare momenten komen in je op, maar ook schaduwkanten, momenten waarop je minder trots bent. Een woord van Jezus, zoals bij Maria, of drie gasten die je een blijde boodschap brengen, kunnen dan echt bij je binnenkomen. Het is een andere vorm van gastvrijheid. Spirituele meesters noemen dit de ‘terugkeer naar je hart’, dat hart dat dan het goede deel aangesproken heeft, dat ‘deel’ dat je kracht en creativiteit geeft om op een goede manier bezorgd te zijn om anderen. Niet dat tobberige deel, gewoon het goede deel, het beste deel, waardoor de woorden van Jezus voor ons toepasbaar worden in de dagelijkse dag, ook tussen de potten en de pannen.
De Martha’s en Maria’s zijn overal rondom ons, in onze samenleving, ook dichtbij huis. We kennen ze. Martha en Maria zijn tevens in ons en de kunst is om beide delen bij elkaar te houden. Martha heeft baat bij Maria opdat haar zorg ontspannen is, gericht op de ander en niet tobberig om jezelf. Maria heeft Marta nodig om niet lui te worden en er voor te zorgen dat ze toegewijd blijft aan God en aan mensen. Ze zijn beiden nodig om een antwoord te bieden op de sluipende teloorgang van onze westerse samenleving. De ander is je toevertrouwd, die stroom vluchtende mensen is ons toevertrouwd. Gastvrij-zijn is een werkwoord dat een bijbels keurmerk heeft. Elders in de Bijbel staat dat wanneer we gastvrij-zijn we ongemerkt ook engelen hebben ontvangen. Zijn we ons daarvan bewust?