Wanneer u de abdijkerk binnenkomt is het Adema-Schreurs orgel (1931-1970) in het koor direct een blikvanger in de kerk. Vanaf 1952 worden er al concerten gegeven op dit orgel en later ook op het in 2002 geplaatste Gebr. Reil orgel (1981). In de concertcyclus van de Berne Abdijconcerten hebben verschillende organisten als Marie-Claire Alain, Guy Bovet en Leo van Doeselaar geconcerteerd. De orgelkring biedt podium voor topartiesten uit binnen- en buitenland met speciale aandacht voor jong talent.
Naast de vele taken die de abdij in de loop van de eeuwen heeft uitgevoerd op religieus en sociaal gebied heeft zij een belangrijke bijdrage geleverd aan wetenschappen en cultuur in Brabant. Eén van de nog levende activiteiten zijn de Berne Abdij -concerten. Vanaf het begin 1952 presenteren wij een jaarlijkse serie orgelconcerten met organisten uit alle landen van Europa en van daarbuiten. De opzet is door de loop van de jaren in grote lijnen dezelfde gebleven, zij het dat er bijstellingen zijn doorgevoerd.
Vanaf 1970 zijn in de concertserie twee concerten voor orgel en kamerorkest opgenomen, en werd er een kerstconcert toegevoegd met een gerenomeerd kamerkoor of vooraanstaand ensemble. Na het wegvallen van de landelijke en provinciale subsidies in de jaren ’90 vond er nog één concert met kamerorkest plaats en het genoemde Kerstconcert. Nu ook nog de gemeentelijke subsidie is wegge- vallen proberen we zo nu en dan met een kleinere bezetting te werken. Voorop staat dat het hoge internationale doel bewaard moet blijven. Dat typeert onze Abdijconcerten. Het bijzondere van de Abdijconcerten is o.a. gelegen in de constant hoge kwaliteit van uitvoerenden en programma door alle jaren heen.
Balangrijke kenmerken zijn:
1. het presenteren van uit het buitenland komende organisten van internationale betekenis naast solisten uit eigen land.
2. aandacht voor jong, veelbelovend talent.
3. waar mogelijk het presenteren van instrumen -tale en vocale ensembles van internationale betekenis.
4. aandacht voor een breed repertoire, voor diverse stijlopvattingen en interpretaties.
5. stimuleren van het componeren en uitvoeren van nieuw werk
6. een vast tijdstip van de concerten: vanaf 1952 steeds op de eerste zondag van de maand om 16.00 uur van mei tot en met november uitgezonderd augustus en een kerstconcert op de laatste zondag vóór Kerstmis, eveneens om 16.00 uur
7. een onafhankelijke organisatie bestaande uit norbertijnen en niet-norbertijnen. Voor organisten uit binnen- en buitenland is Heeswijk een geliefd concertpodium.
Maar het zijn niet alleen kwaliteit van de uitvoerenden en de internationale verscheidenheid die de concerten aantrekkelijk maken. De historische betekenis van de abdij en de geheel eigen abdijsfeer zijn medebepalende factoren. Er is in de abdijkerk ook alle gelegenheid voor uitvoeringen van orgel en ensembles, waarbij ook de goede akoestiek vermeld mag worden. Het is voor de musici ook belangrijk, dat zij een gastvrije verblijfsaccommodatie aantreffen, waarbinnen zij zich in alle rust op het concert kunnen voorbereiden. Na ieder concert is er gelegenheid om zowel de artiest(en) en elkaar te ontmoeten onder het genot van een kop koffie/thee.
Het oorspronkelijke Adema-Schreurs orgel is in 1970 uitgebreid, verbeterd en verplaatst. Dit orgel heeft een electrische tractuur. Hierdoor en door de toegepaste registers is dit orgel uitstekend geschikt voor het vertolken van muziek uit de romantiek en later.
Bij renaissance – en barokwerken is er geen sprake van een ideale uitvoering. In die tijd waren er alleen orgels met een mechanische structuur. Zowel de solisten als ook het publiek lieten een steeds krachtigere roep horen om een ander instrument als het om de renaissance en barok -muziek gaat. Dus lag – waar het gaat over het presenteren van het algehele repertoire – de volgende oplossing voor de hand:
a) Het plaatsen van een orgel met mechanische structuur, specifiek voor het uitvoeren van oude muziek.
b) Het handhaven van het bestaande orgel met een meer oorspronkelijke aanpassing specifiek voor de romantiek en later.
In het jaar van het gouden jubileum van de Abdijconcerten – 2002 – is de aanschaf van het barokorgel een gouden geschenk geweest, klinkend in het begin van de volgende vijftig jaren. Dit orgel is gebouwd door de Gebroeders Reil uit Heerde (bij Zwolle).