Door: Joost Jansen o.praem
Bij de Kersttoespraak van koning Willem-Alexander kwam hij de zaal binnen met een bijbel in de hand, de nieuwste vertaling NBV21. Het was niet louter een vrome geste. Dit gebaar was drager van een boodschap. Hij zei: ‘Verhalen geven zin en betekenis aan ons leven. Door verhalen te vertellen en ernaar te luisteren, verbinden we ons met elkaar.’ Het is voor mij duidelijk dat dit een wake-up call is binnen de huidige samenleving waar het gezamenlijk verhaal onder druk staat en geofferd wordt aan individualisme. Of dit nu het ‘socialistische verhaal’, of het ‘vaderlandse verhaal’ is of onze Bijbelse boodschap. Het Bijbelse verhaal verbindt christenen van alle soorten en maten. Het verhaal is als een ontmoetingsplek.
Die vergaderplaats, die ontmoetingsplek, is nu voor ons deze abdijkerk, is de synagoge van Nazaret. Hier en daar, twintig eeuwen geleden: mensen bijeen met ieder zijn eigen verhaal, verschillend omdat we ieder anders tegen het leven aankijken. Maar we hebben een stap gezet! We hebben onze veilige huizen en posities verlaten om naar hier te komen. We willen een goed verhaal horen, een Blijde Boodschap. Dit verhaal verbindt. Hoe werkt zo’n verhaal?
Alles begint met lezen, alles vangt aan met luisteren. Niet louter het horen van woorden, maar luisteren. Dat is al een hele kunst want wanneer wij – gelovigen die al dikwijls zulke verhalen hebben gehoord – het weer opnieuw horen dan denken we al te weten wat het betekent. We denken al te weten wat het betekent… En dat is fout. Waarom? Omdat God ons wellicht iets heel anders wil zeggen, nu. Heden is dit Schriftwoord in vervulling gegaan, heden: niet gisteren of morgen, maar heden. De joodse wijzen zeggen ons dat een Bijbelverhaal zeventig gezichten heeft, negenzestig zijn voorgegeven, de zeventigste wordt vandaag geboren… en dat iedere keer weer. Dat leert mij hoe ik met zo’n verhaal mag omgaan. God wil tot mij spreken, Hij heeft een spreekbuis en dat is voor mij Jezus die zomaar de voor die sabbat aangegeven Schrifttekst in zijn handen krijgt geduwd, het profiel leest van een man van God en dan zegt: dit gaat heden in vervulling. Ga er maar aan staan!
Tevens is het belangrijk om samen te luisteren, het samen op te pakken. Wij hier samen, als abdijgemeenschap en met al die andere christenen waarvoor Jezus reeds op de vooravond van zijn eigen dood gebeden heeft dat ze toch maar één zijn. Ieder woord, iedere zin, vraagt om vervulling. Dit samen luisteren naar de Schriften geneest ons van losse, eigen interpretaties. Een geloofsgemeenschap die weet te luisteren naar het Woord van God en naar elkaar, is zelfs onfeilbaar in haar geloof omdat Gods Geest haar beschermt tegen afglijden in een verdelende uitleg. Wat hebben we dit vandaag hard nodig! Dan hoef je niet alleen te kijken naar het politieke debat van deze week. Kon maar in vervulling gaan dat we ons toevertrouwen tot een gezamenlijk verhaal. Het zou veel eenzaamheid verzachten, mensen bijeenhouden die nu met elke nieuwe hype uit hun evenwicht worden gebracht.
Het Woord van God vraagt om vlees en bloed te worden, vraagt om een Lichaam. Het is daarom dat Johannes zegt dat het Woord vlees is geworden, mens geworden is in Jezus. Dat Lichaam van Hem is verdeeld, ja, maar gelukkig is er een groot verlangen om tot elkaar te komen. Een van de belangrijkste drijfveren om tot eenheid te komen, is – lijkt me – onze gezamenlijke opdracht als christenen in de maatschappij van vandaag, die veel minder samen-leving is als God bedoelt. ‘Hij heeft mij gezonden om aan armen de Blijde Boodschap te brengen, aan gevangenen bevrijding…’, luister maar verder naar deze zending van de profeet. Die gezamenlijke verantwoordelijkheid kan ons tot elkaar brengen. De Blijde Boodschap verbindt ons en biedt een gezamenlijk, verbindend verhaal voor velen. Een Blijde Boodschap die leven blijft geven als we ons eigen verhaal er aan blijven toetsen. Steeds worden we dan bijgestuurd en ontvangen we visie, perspectief en ook die innerlijke drive om met Jezus iedere dag weer te zeggen en te bidden: Vandaag gaat dit Schriftwoord in vervulling… Wat doet dit met ons?